IZAAK NEWTON (1642-1727)



Strona zawiera wstęp, kalendarium życia Izaaka Newtona oraz pełny tekst jedynej w języku polskim książki autorstwa Jerzego Kierula omawiającej szczegółowo życie oraz wszystkie obszary zainteresowań Newtona, a więc oprócz matematyki i fizyki, także alchemię i teologię

Portret Newtona Kalendarium O książce
O autorze Recenzje Powrót na stronę główną Jerzego Kierula
Izaak Newton przez całe życie dociekał, jak zbudowany jest i jak funkcjonuje świat. Obserwował, prowadził eksperymenty, budował przyrządy, wykonywał obliczenia, dowodził twierdzeń. Był jednoosobowym instytutem badawczym, którego wyników i dorobku pozazdrościć mógłby każdy zespół naukowców. To Izaak Newton pierwszy przedstawił matematyczną teorię świata, teorię wszystkiego, jak mówią współcześni fizycy. Teoria ta, mechanika newtonowska, choć nie objęła jednak ostatecznie wszystkich zjawisk, okazała się niezwykle precyzyjna i doskonała. Dopiero w wieku XX teorie Newtona doczekały się uzupełnień i rozwinięcia w postaci teorii względności Einsteina oraz mechaniki kwantowej.

Zainteresowania Newtona sięgały jednak znacznie dalej niż fizyka i matematyka. Wiele lat poświęcił na eksperymenty i studia alchemiczne oraz na rozważania teologiczne. Kiedy w latach trzydziestych XX wieku znakomity ekonomista angielski Keynes zapoznał się z rękopisami Newtona, zauważył ze zdumieniem, że "nie jest on pierwszym przedstawicielem wieku Rozumu, lecz ostatnim z Magów, ostatnim z Babilończyków i Sumerów, ostatnim z wielkich umysłów, które patrzyły na świat widzialny i duchowy tymi samymi oczyma co ci, którzy zaczęli budować nasze intelektualne dziedzictwo niespełna 10 000 lat temu".

Dla Newtona, inaczej niż dla większości dzisiejszych uczonych, świat był tworem biblijnego Boga. Dlatego studiowanie tekstów objawionych uważał on za jeszcze jedno źródło wiedzy o świecie. Dziś oczywiście wiemy, że badania tego rodzaju są nieistotne dla fizyki, jednak Newton i jego współcześni uważali inaczej. Chcąc zrozumieć, jakie pytania stawiał sobie Newton, należy zająć się także i tymi "nienaukowymi" obszarami jego zainteresowań.

Książka omawia głównie dokonania naukowe Newtona starając się jednak ukazać ich szerszy kontekst: dlaczego szukał odpowiedzi na takie właśnie pytania, w jaki sposób te odpowiedzi różniły się od przyjętych wówczas poglądów. Dlatego wiele miejsca poświęcono stanowi wiedzy w XVII wieku oraz reakcjom, często gwałtownym i wrogim, na badania Newtona.

Samo życie Izaaka Newtona może się z pozoru wydawać zupełnie bezbarwne. Przez trzydzieści kilka lat pracował samotnie w Cambridge, po czym, już jako sławny uczony, przeniósł się do Londynu, gdzie przez kolejne trzy dziesiątki lat administrował królewską mennicą i przewodniczył Towarzystwu Królewskiemu. Nigdy nie założył rodziny, miał niewielu przyjaciół, nie podróżował za granicę, nie wiadomo nawet, czy kiedykolwiek widział morze, mieszkając tyle lat w jego pobliżu.

Spuścizna Newtona to przede wszystkim dwie książki: pomnikowe Philosophiae naturalis principia mathematica (Matematyczne zasady filozofii przyrody) i ciesząca się wielkim rozgłosem Optics (Optyka). Oprócz książek i drobnych prac ogłoszonych drukiem Newton pozostawił po sobie ogromną liczbę rękopisów (kilkanaście milionów słów) zawierających nie tylko kolejne wersje traktatów z matematyki, optyki i mechaniki, lecz również notatki dotyczące filozofii, edukacji, astronomii, chronologii, lingwistyki, budownictwa okrętowego, geografii świata, ekonomii, mitologii, kalendarza kościelnego, komentarze do proroctw Daniela i Apokalipsy św. Jana, zapisy eksperymentów i wyciągi z dzieł poświęconych alchemii, przepisy na sporządzanie leków, brudnopisy listów, dokumenty związane z zarządzaniem mennicą królewską i rozmaitymi majątkami, a nawet zestawienia swoich wydatków od początku studiów w Cambridge i stare ćwiczenia z łaciny, często sąsiadujące z sobą na jednej kartce i z reguły nie datowane.

Odkrycia Newtona, uzupełniane i formułowane na nowo przez innych uczonych, stanowić miały rdzeń nowożytnej nauki. Sama zaś eksperymentalna i matematyczna nauka oraz postępująca jej śladami technika przeobraziły świat w ciągu ostatnich kilkuset lat bardziej niż przez poprzednie tysiąclecia. Jest historycznym paradoksem, że możliwość takiego głęboko społecznego postępu otworzyły prace samotnika z Cambridge.
 
 

KALENDARIUM ŻYCIA IZAAKA NEWTONA

(daty podane są według starego stylu)
 

1642
25 XII  Izaak Newton przychodzi na świat w Woolsthorpe w Lincolnshire
1655
początek edukacji szkolnej w Grantham
1661
5 VI  immatrykulacja na Uniwersytecie w Cambridge
1665
I  otrzymuje tytuł bakałarza
VIII chroni się przed zarazą do Woolsthorpe
1667
IV  wraca na stałe do Cambridge
X   otrzymuje godność minor fellow w Trinity College
1668
III  major fellow 
VII magister artium 
VIII  pierwsza wizyta w Londynie
1669
obejmuje katedrę Lucasa w Cambridge
1672
zostaje członkiem Towarzytwa Królewskiego, przesyła list dotyczący odkryć z optyki
1675
pojawia się osobiście na posiedzeniu Towarzystwa Królewskiego 
otrzymuje zwolnienie z obowiązku przyjęcia święceń
1679
śmierć matki Newtona
korespondencjaz Hookiem
1684
VIII  wizyta Halleya w Cambridge, początek pisania Principiów
1687
VII  ukazują się Principia
1689
wybrany do parlamentu 
1696
obejmuje posadę kuratora mennicy(Warden of the Mint), przenosi się na stałe do Londynu
1700
awansuje na nadzorcę mennicy (Master of the Mint)
1703
zostaje przewodniczącym Towarzystwa Królewskiego, będzie wybierany na to stanowisko do końca życia
1704
ukazuje się Optyka (po angielsku)
1705
Newton uzyskuje tytuł szlachecki
1727
2 III  ostatni raz bierze udział w posiedzeniu Towarzystwa Królewskiego
20 III  Izaak Newton umiera

Materiał przedstawiony na stronie wolno cytować i wykorzystywać w celach niekomercyjnych, należy jednak przestrzegać praw autorskich i powoływać się na autora oraz źródło, z którego pochodzi używany fragment tekstu.
Uwagi na temat strony

Powrót na górę strony
 
 
 
 
 
 
 

SPIS ROZDZIAŁÓW
Odkrywanie Newtona
Lincolnshire
Cambridge
Nowa filozofia
Racjonalna furia Kartezjusza
Dwie księgi
Źródła Nilu
Annus mirabilis
Fluksje
Katedra Lucasa
Światło i rozum
Najdziwniejsze odkrycie
Pogoń za cieniem
Kolory baniek mydlanych
Natura światła
Hipotezy eteru
Katusze materii
Zielony Lew pożerający Słońce
Apostaci i prorocy
Geometria ruchu
Rozum szukający oparcia
Od eliptoidy do elipsy
Powstanie Principiów
Zasady mechaniki
Grawitacja
Fletnia Pana
W orbicie Londynu
Mennica
Dyktator perpetualny
Sędziowie własnej sprawy
Rzemiosło Boga
Starość
Hipoteza Zegarmistrza
Literatura